Ε.Δημοπουλου(Εντεταλμένη Περ. Σύμβ.για την Τουριστ.προβολή της Περ.Αττικης)
ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ -ΑΘΗΝΑ 30-1-17
ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Η κρουαζιέρα αφορά μια μορφή τουρισμού όχι ιδιαίτερα προσοδοφόρα για τους προορισμούς, αφού τα μεγάλα κρουαζιερόπλοια είναι μία μορφή μαζικού πλωτού «all inclusive» με δαπάνη ανά επισκέπτη πολύ μικρότερη σε σχέση με τους επισκέπτες μη κρουαζιέρας. Διαφοροποιείται επίσης από το yachting αλλά και από την ημερήσια μαζική κρουαζιέρα.
Αφορά ένα σύνολο διαδοχικών προορισμών σε κοντινές κατά προτίμηση αποστάσεις μεταξύ τους μέσα σε ένα συγκεκριμένο μικρότερο ή μεγαλύτερο γεωγραφικό θαλάσσιο χώρο( Κρουαζιέρα Μεσογείου, Καραϊβικής, Αιγαίου κ.λ.π).
Το έτος 2017, όπως όλα τα δεδομένα που προέρχονται από ειδικούς αναλυτές, μας πληροφορούν, θα οδηγήσουν σε πιθανή μείωση της διερχόμενης κρουαζιέρας στην περιοχή μας. Οι λόγοι αφορούν κυρίως την συνεχιζόμενη ανασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου αλλά και στην συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που πλήττει ειδικά τις χώρες της Ν.Ευρώπης, τη μεσαία δηλαδή τάξη που συνήθως είναι οι κύριοι πελάτες της μαζικής κρουαζιέρας.
Οι τάσεις της διεθνούς αγοράς εδώ και μερικά χρόνια στοχεύουν στην εξασφάλιση του μεγάλου μεριδίου από την αγορά της Κίνας και της Ινδίας με ανερχόμενες μεσαίες τάξεις που τελικά οδηγούν στην κατασκευή νέας γενιάς κρουαζιερόπλοιων των 4-5.000+ επιβατών.
Από το 2016 η δημιουργία σχέσεων εξωτερικής πολιτικής μεταξύ ΗΠΑ και Κούβας δημιούργησε προσδοκίες αλλά και είσοδο της κρουαζιέρας σε 9 λιμάνια της με αποτέλεσμα της πρόσθεση ενός ακόμα προορισμού με ενδιαφέρον για τις εταιρείες κρουαζιέρας.
Με τα παραπάνω δεδομένα αλλά και με δεδομένες τις υποδομές των ελληνικών λιμανιών και της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών θα πρέπει να επανασχεδιάσουμε την πολιτική μας για την κρουαζιέρα που είναι υποσύνολο του τουριστικού προϊόντος της Ελλάδας και όχι από τα πλέον προσοδοφόρα.
Η Περιφέρεια Αττικής
Σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο τουριστικής προβολής της Περιφέρειας Αττικής (απόφαση Π.Σ 138/4-2016 ), οι σχεδιαζόμενες δράσεις για το επόμενο διάστημα 2016-2020 βασίζονται στην δημιουργία χωριστών χαρτοφυλακίων (γεωγραφικά και θεματικά) για τα ώριμα τουριστικά προιόντα της Αττικής σε στοχευμένο κοινό με τα κατάλληλα εργαλεία προώθησης και προβολής .
Ήδη η Π.Α βρίσκεται σε διαδικασία προκήρυξης των δράσεων της και ανάμεσα στις βασικές προτεραιότητες είναι η ανασυγκρότηση των επικοινωνιακών της εργαλείων όπως το site
www.athensattica.gr, η παροχή κειμένων και περιεχομένου που θα τροφοδοτεί τα social media,η παρουσία σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, η διοργάνωση fam –press trips κ.λ.π με στόχο να αναδείξει όλες τις ώριμες μορφές τουριστικών δραστηριοτήτων που παρέχει η Αττική στον επισκέπτη .
Ανάμεσα σε αυτές τις μορφές είναι και ο θαλάσσιος τουρισμός (nautical) μέρους του οποίου αποτελεί η κρουαζιέρα καθώς και η αναγκαιότητα προβολής του τομέα σύμφωνα με τις καθορισμένες στρατηγικές του ΕΟΤ .
Το ιστορικό Λιμάνι του Πειραιά, που βρίσκεται εντός των Αυτοδιοικητικών ορίων της Περιφέρειας Αττικής–Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά, είναι από γεωγραφική-στρατηγική και οικονομική σημασία το πλέον σημαντικό λιμάνι κρουαζιέρας της χώρας, το μεγαλύτερο της Ανατολικής Μεσογείου και αποτελεί ειρηνικό και ασφαλή θαλάσσιο προορισμό .
Τα μικρότερα λιμάνια επίσης της Ραφήνας και του Λαυρίου, εξυπηρετούν επιβατικό κοινό για τα νησιά του Αιγαίου που πολλοί από τους έλληνες και ξένους επισκέπτες της Αττικής καταλήγουν για διακοπές. Ένα ακόμα σημείο στην Νότια Αθήνα που υποδέχεται επισκέπτες ημερήσιας κρουαζιέρας(νησιά Σαρωνικού) είναι το Τροκαντερό στο Φάληρο .
Προτείνονται θέματα υπό εξέταση στην θεματική Ομάδα ΙΙ
1. Αναλυτικός απολογισμός της χρονιάς 2016 για την επιβατική κίνηση του Λιμανιού του Πειραιά, Ραφήνας,Λαυρίου σε σχέση με τα καταγεγραμμένα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα. Πρέπει να συνταχθεί κείμενο από τον φορέα που διαθέτει τα αναλυτικά στοιχεία και να δοθεί στη ομάδα εργασίας. Αρκεί να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα οι επιβάτες κρουαζιέρας (μεγάλης ) έχουν τον μικρότερο χρόνο επίσκεψης στους εκάστοτε προορισμούς καθώς και την μικρότερη δαπάνη σε σχέση με άλλες κατηγορίες επισκεπτών –πελατών. Η Ελλάδα το 2015 και το 2016 άντεξε τις έκτακτες καταστάσεις, (πραξικόπημα στην Τουρκία και το κλείσιμο του αεροδρομίου της Κων/λης)και ολοκλήρωσε με απόλυτη επιτυχία την ανάγκη των εταιρειών για έκτατο homeporting. Η χώρα διαχειρίστηκε δηλαδή με επιτυχία το πλήθος των επιβατών που έφτασε ξαφνικά και απαιτούσε ένα σύνθετο πακέτο υπηρεσιών, αντί του συνηθισμένου μικρότερου που έχουν σαν διερχόμενοι.
2. Στρατηγικό σχέδιο Αναπτυξιακού Σχεδιασμού.Το Υπ. Ναυτιλίας και το ΥΠ.Τουρισμού θα πρέπει από κοινού με το ΥΠ. Ανάπτυξης και τα άλλα εμπλεκόμενα Υπουργεία και Φορείς, να αναδιαμορφώσουν τις στρατηγικές τουριστικής ανάπτυξης στην χώρα και να δώσουν στις σαφείς κατευθύνσεις στους φορείς υλοποίησης του θαλάσσιου μέσω νομοθετικών παρεμβάσεων και κοινών υπουργικών αποφάσεων.(Οραμα-Προτεραιότητες-Action plan-χρηματοδοτικοί πόροι ). Επίσης να ενεργοποιηθεί άμεσα το Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού και η ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων για την επιστημονική συμβολή στα παραπάνω .
3. Στρατηγικό Σχέδιο Τουριστικής Προβολής. Ο αρμόδιος εποπτευόμενος φορέας του Υπ. Τουρισμού, ο ΕΟΤ θα πρέπει να μας κοινοποιήσει το Σχέδιο Τουριστικής Προβολής για όλη την χώρα και να δώσει τις κατευθύνσεις για την ανάπτυξη νέων θαλάσσιων τουριστικών προιόντων καθώς προτάσεις για πιθανούς τρόπους προβολής τους .
4. Στατιστικό εργαλείο παρακολούθησης για την κίνηση τους τουριστικούς λιμένες της Π.Α και της χώρας. Για την επιστημονικότερη και αποτελεσματικότερη δράση της ομάδας ΙΙ προτείνεται η ενεργοποίηση ήδη υπαρχόντων ερευνητικών και άλλων στατιστικών εργαλείων καθώς και η διενέργεια νέων.( π.χ Ερευνα ικανοποίησης πελατών κρουαζιέρας από την επίσκεψή τους στη Αθήνα, έρευνα κατά παραγγελία με κατάρτιση ερωτηματολογίων που αφορούν το ξεχωριστό τουριστικό προιόν της κάθε Περιφέρειας –Λιμανιού )με στόχο την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων για τον σχεδιασμό νέων ελκυστικών τουριστικών υπηρεσιών –εμπειριών.Το επιστημονικό εργαλείο που λέγεται ΕΛΙΜΕ και η τεχνική επιτροπή για την Κρουαζιέρα διαθέτει τράπεζα πληροφοριών και τεχνογνωσίας μεταξύ των λιμανιών - μελών.Αυτή η επιτροπή μπορεί να ενισχυθεί και να πυκνώσει τις συναντήσεις της.
5. Αναγκαιότητα διαχείρισης των επιβατών (μεγάλης ) κρουαζιέρας. Η ασφυκτική κυκλοφοριακή συμφόρηση στη πόλη του Πειραιά αλλά και στον Αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης απαιτεί ένα ολοκληρωμένο πλάνο δράσης που θα σχεδιαστεί ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση τους στο κέντρο και όχι εις βάρος των πολιτών και κατοίκων της Αττικής.Η μονάδα αυτή της Διαχείρισης των επιβατών κρουαζιέρας πρέπει να γνωρίζει τις ώρες άφιξης, να προγραμματίζει και να ειδοποιεί για το πλήθος των επισκεπτών έγκαιρα τις αρχές και από κοινού με τους αρμόδιους φορείς να προσφέρει εναλλακτικές προτάσεις. Η δημιουργία συνωστισμού στην Ακρόπολη τους καλοκαιρινούς μήνες, η αναμονή σε ουρές των επισκεπτών, κάνουν ζημιά στην ποιότητα των υπηρεσιών και μειώνουν την σημαντικότητα των πολιτιστικών μας αγαθών.
6. Αναγκαιότητα συνεργασίας με την Π.Α και τον Αντιπεριφερειάρχη Πειραιά κο Γ. Γαβρίλη τους εμπειρογνώμονες που διαθέτει καθώς και την απαιτούμενη συνεργασία υλοποίησης των παραπάνω με βάσει το Αναπτυξιακό Σχέδιο της Αντιπεριφέρειας. Αντίστοιχα απαιτείται η συμβολή των άλλων Περιφερειών –Λιμανιών. Ο ενεργός ρόλος της Α΄ και Β΄ βαθμού Αυτοδιοίκησης είναι σημαντικός σε αυτή τη διαδικασία που απαιτεί ολιστική προσέγγιση.
7. Ανάγκη άμεσης αποκατάστασης των υπαρχουσών υποδομών στις πύλες εισόδου και ευπρεπισμός τους (π.χ Τροκαντερό) σε συνδυασμό με σημεία πώλησης αναμνηστικών από το ΤΑΠΑ. Εχει γίνει πλήρης καταγραφή των προβλημάτων και αρκετές οχλήσεις εκ μέρους μας σε Δήμους που ανήκουν αλλά και όσους εμπλέκονται(Δ. Π. Φαλήρου, ΤΑΙΠΕΔ)
Η Περιφέρεια Αττικής προτείνει μέσω του προγράμματος προβολής της, τον σχεδιασμό ώριμων τουριστικών διαδρομών σε συνεργασία με τους συναρμόδιους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς(Υπ.Πολιτισμού-Εφορείες, ΕΟΤ εκπαιδευτικά ιδρύματα, Ιδιωτικούς πολιτιστικούς και τουριστικούς φορείς ΗΑΤΤΑ και ΓΕΠΟΕΤ, Ενώσεις ξεναγών κ.λ.π.) ώστε να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα και να στοχεύει σε άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα οφέλη για το σύνολο της Αττικής .
Οι ενδεικτικές δράσεις που έχουμε προσδιορίσει αφορούν :
1. Την πρόσκληση και δημιουργία θεματικού συνεργατικού δικτύου θαλάσσιου τουρισμού (nautical) που θα υλοποιήσει και ενέργειες προβολής σχετικές με την κρουαζιέρα
2. Την συμμετοχή σε εκθέσεις (διεθνείς και ελληνικές)εναλλακτικού τουρισμού , σε workshops και σε συναντήσεις ΒtΒ που προβάλλεται η δυνατότητα για island hopping μέσω της ημερήσιας κρουαζιέρας και των υπηρεσιών πολυτελούς μικρής κρουαζιέρας και στην Αττική
3. Την διοργάνωση fam –press trip με στόχο την προβολή του συνολικού θαλάσσιου τουριστικού προιόντος . Ήδη το 2016 η Δ/ση Τουρισμού με την συνδρομή του ΕΟΤ διοργάνωσε και υλοποίησε ταξίδι εξοικείωσης για επιλεγμένους τ.ο και δημοσιογράφους της παραδοσιακής τουριστικής μας αγοράς (Γερμανία, Ιταλία, Αγγλία,) που για πρώτη φορά τους παρουσιάστηκε αναλυτικά από ενώσεις επιχειρηματιών το προιόν της κρουαζιέρας στην Αττική .
4. Την έκδοση έντυπου υλικού (χαρτών,οδηγών) για στοχευμένα κοινά και την ανανέωση της ιστοσελίδας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με εμπλουτισμό του περιεχομένου(βίντεο, φωτογραφίες,ψηφιακές διαδρομές κ.λ.π)
5. Την δημιουργία αφήγησης (storytelling) και μέσω του κειμενογράφου την παρουσίαση του στις εκθέσεις, στις ιστοσελίδες και στα έντυπα της Π.Α (π.χ η Αφήγηση του μύθου ονοματοδοσίας της Πόλης (την διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα)
Για τον επαναπροσδιορισμό της ανάπτυξης της αγοράς της κρουαζιέρας θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω και να δοθούν ανάλογα παραδοτέα :
• Ο Προσδιορισμός της αγοράς. Δηλαδή είναι αναγκαίος ο σαφής διαχωρισμός του είδους της κρουαζιέρας (μικρών ή μεγάλων σκαφών ημερήσιων, γιωτ πολυτελειας κλπ) για να σχεδιάζουμε ανάπτυξη και προβολή ανάλογων προϊόντων. Σχεδιάζουμε ποιους προορισμούς ανοίγουμε, σε τι έκταση, σε πλοία ποιάς χωρητικότητας. Η παράμετρος της φέρουσας ικανότητας ενός προορισμού, των αξιοθέατων σε αυτόν πρέπει να είναι παρούσα στη συζήτηση. Για παράδειγμα δεν θεωρείται φρόνιμο ένα μεγάλο λιμενικό έργο σε ένα μικρό νησί, διότι αλλοίωνε την εικόνα και την ταυτότητά του
• Ο προσδιορισμός των πελατών. Την καταγραφή του προφίλ των επισκεπτών κρουαζιέρας δηλαδή την αναγνώριση και τον διαχωρισμό των ενδιαφερόντων του επιβατικού κοινού πριν και μετά την κάθοδό του από το καράβι(ποιοι είναι οι πελάτες)
• Ο προσδιορισμός των προϊόντων. Τις προτάσεις για τουριστικές διαδρομές-δραστηριότητες με ποικιλία διάρκειας (νέα προιόντα)
• Ο προσδιορισμός των σημείων πώλησης. Την διαδικασία έναρξη πώλησης της κρουαζιέρας ανάλογα με το μέγεθος και τον τρόπο αγοράς-πώλησης. Η ημερήσια κρουαζιέρα, yachting, η μεγάλη διατλαντική κρουαζιέρα προσελκύουν άλλους πελάτες και στοχεύουν στην πώληση διαφορετικών προϊόντων.(σημεία πώλησης)
• Ο προσδιορισμός των τρόπων προβολής(από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς) και των τρόπων πώλησης(από ιδιωτικούς φορείς) από τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς .Η προβολή θα αφορά ανάλογα με το φορέα ένα πλήρες marketing plan σχεδιασμένο πάνω σε κοινές κατευθύνσεις. Προτάσεις για κάθε ενδιαφερόμενο επισκέπτη κρουαζιέρας (γλώσσες –ενδιαφέροντα ταξιδιωτών) σε ηλεκτρονικό και έντυπο μέσο (χάρτες, Apps) με κάθε δόκιμο τρόπο (συμμετοχή σε εκθέσεις κρουαζιέρας , fam-press trips). Η πώληση των εκδρομών διαδρομών, επισκέψεων είναι διαδικασία που αφορά τον ιδιωτικό τομέα και σε συνεργασία με τους επίσημους διοργανωτές κρουαζιέρας θα πρέπει να ικανοποιεί την ζήτηση αλλά και τις συνολική στρατηγική που έχει προδιαγραφεί από την χώρα όπως παραπάνω προτείνεται. (προβολή –προώθηση προιόντων )
Άλλες σχετικές σκέψεις που αφορούν την Περιφέρεια Αττικής και βρίσκονται υπό εξέταση
• Έχει αρχίσει η συζήτηση με την Αντιπεριφέρεια Δυτικής Αττικής και μετά από πρόταση του Αντιπεριφερειλατχη Γ. Βασιλείου, εξετάζεται η δημιουργία πόλου έλξης κρουαζιερόπλοιων(όχι μεγάλων λόγω μεγέθους λιμανιού και άλλων χώρων) και σχεδιασμός θαλάσσιας διαδρομής έως την Ελευσίνα σε συνδυασμό με επίσκεψη του Αρχαιολογικού χώρου. Εκκρεμούν ζητήματα καθορισμού επιβίβασης ΟΛΕ κ.λ.π
• Έχει συζητηθεί με τον Δήμο Πειραιά, τον υπεύθυνο Τουρισμού κο Π.Κόκκαλη, σε πολλαπλές συσκέψεις της Αντπ.Πειραιά και του ΟΛΠ, με εκπρόσωπο την κα Φραντζεσκάκη, και έχει προταθεί η χάραξη ενδεικτικών περιπάτων εντός της Πόλης και η σήμανση διαδρομών σε συνεργασία με την Εφορία Αρχαιοτήτων και τον Εμπορικό Σύλλογο Πειραιά. Ηδη υπάρχουν προτάσεις για συγκεκριμένες διαδρομές .
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
(Πηγή : ΟΛΠ –Αν. Φρατζεσκάκη)
Διαθέτει σύγχρονες υποδομές που μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των επιβατών αλλά και εξυπηρέτησης των πλοίων διερχόμενων, που είτε χρησιμοποιούν το λιμάνι για homeporting είτε όχι, έχουν τη δυνατότητα να ανεφοδιαστούν σε καύσιμα, τρόφιμα και κάθε άλλο είδος από την εφοδιαστικής διαδικασία.
Το λιμάνι του Πειραιά διαχρονικά διαθέτει επίσης σε λειτουργία δύο πλήρως εξοπλισμένους επιβατηγούς σταθμούς με συστήματα διαχείρισης και ελέγχου επιβατών και αποσκευών. Η συνοπτική συγκριτική εικόνα σε νούμερα είναι η ακόλουθη:
Οι στεγασμένοι χώροι από 5.000 τ.μ. πριν από πέντε χρόνια έχουν αυξηθεί σε 11.000 τ.μ. Οι θέσεις για check in από 30 έχουν αυξηθεί σε 156. Συνολικά από 10 πύλες ελέγχου πριν από πέντε χρόνια οι σταθμοί κρουαζιέρας πλέον διαθέτουν 20. Αναβαθμίστηκε σημαντικά η μηχανογραφική υποστήριξη των σταθμών και των προσφερόμενων υπηρεσιών. Το σύνολο των προαναφερόμενων παρεμβάσεων έχουν βελτιώσει σημαντικά την ταχύτητα διέλευσης των επιβατών.
Το 2016 ήταν μία σημαντική χρονιά για το λιμάνι του Πειραιά γιατί
* διαχειρίστηκαν με μεγάλη επιτυχία την φιλοξενία πλοίων χωρητικότητας περίπου 5.000 επιβατών, ειδικότερα μάλιστα την περίπτωση του Carnival Vista που χρησιμοποίησε το λιμάνι του Πειραιά για homeporting πέντε φορές.Έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον ότι ορισμένες από τις από – επιβιβάσεις του, συνέπεσαν χρονικά με από – επιβιβάσεις πλοίων χωρητικότητας 3.000-4.000 επιβατών..
* ανταποκρίθηκαν σε έκτακτα αιτήματα διαχείρισης πλοίων. Πολιτικές αναταράξεις στην περιοχή μας οδήγησαν στην αιχμή της σαιζόν σε έκτακτες αλλαγές δρομολογίων. Όλα τα αιτήματα ικανοποιήθηκαν με ασφάλεια και υψηλό επίπεδο υπηρεσιών.
Επόμενο μεγάλο έργο είναι η νότια επέκταση του λιμανιού του Πειραιά που θα δώσει στο λιμάνι 4 επιπλέον θέσεις πρόσβασης για τα νέας γενιάς κρουαζιερόπλοια.
Με εκτίμηση
Ελένη Δημοπούλου
Εντεταλμένη Περ. Σύμβουλος
για την Τουριστική προβολή της Π.Α
Πολιτικός Επιστήμων
MSc Tourism management
